- 27 augustus 2012
- Posted by: raw
- Categorie: Geen categorie
Een beeld zegt meer dan duizend woorden
James Ensor Selfportrait, 1899
Ecco homo, (zie de mens) zou je ook kunnen zeggen. James Ensor maakte een nietsontziend zelfportret waarin hij zijn schone zelf (ook een masker) in het midden zet en daaromheen al zijn andere “ikken”. Eigenlijk zijn het maskers. Ensors moeder was een dame die een winkel had met allerlei curiosa waaronder maskers uit vele landen. Daar is Ensor dus behoorlijk door beïnvloed.
‘Zet je masker af’ is een kinderliedje van Elly en Rikkert. Wat blijft er over als je al die maskers afzet? Voor iedere gelegenheid hebben we wel een ander gezicht. Wat zie je als je de echte mens overhoudt? Lelijkheid en schaamte. Helaas weinig schoonheid en bescheidenheid? Volgens Ensor, die bekend stond als een zeer moeilijke man, zien we vooral lelijkheid. De mens is in wezen door en door slecht, doortrapt, een slechte acteur, niet in staat tot enig goeds.
Tenzij hij z`n masker afzet. In de spiegel durft te kijken. Z`n zwarte kant onder ogen durft te zien.
Volgens Komrij een onmogelijk iets blijkens het gedicht hiernaast. Ik blijf geloven in de tekst van de 2e strofe. Dat er iets gebeuren kan. Dan kun je namelijk weer gaan kiezen. Wat wil ik laten zien van mezelf? Wie ik in wezen ben, hoe ik bedoeld ben door m`n Schepper, wie ik mag zijn.
En dan gebeurt het wonder. Je zou het, in geloofstaal, bekering kunnen noemen. Dan ontstaat in alle lelijkheid de schoonheid. Want zodra mensen echt zijn zonder al die maskers ga je de mooiste dingen zien. En niet alleen zien … ook doen! Want dan heb je de maskers ook niet meer nodig. Maar voor we zover zijn… Moeten we vrees ik nog door heel veel lelijkheid heen. Kunstenaars kijken door die maskerade heen. Daarom is God, denk ik, ook de grootste kunstenaar die zich niet houdt aan de regels van beneden. Die, zo stel ik me voor, glimlachend medelijdend toekijkt hoe wij onze maskers ophouden en roept: Ecce homo. Zie die mens nu toch eens aan. God die de mooie kwetsbare ik echt ziet en consequent uitnodigt om die kwetsbaarheid maar wel te laten zien. Want daar word je sterk van. Echt waar! Een omgekeerde wereld.
Jaap Lensen